Dàn ý phân tích hình ảnh người tráng sĩ trong bài thơ Tỏ lòng (ngắn gọn, hay nhất)

Tham khảo Dàn ý hình ảnh người tráng sĩ trong bài thơ Tỏ lòng, tổng hợp đầy đủ dàn ý chung và những bài văn mẫu ngắn gọn, chi tiết, hay nhất. Qua các bài văn hay này sẽ giúp các bạn hiểu rõ hơn về tác phẩm, cùng tham khảo nhé!

Dàn ý hình ảnh người tráng sĩ trong bài thơ Tỏ lòng – Mẫu số 1

I. Mở bài
– Giới thiệu tác giả Phạm Ngũ Lão.
– Giới thiệu sơ qua về tác phẩm.
II. Thân bài
– Hai câu thơ đầu: Tư thế hiên ngang, khí phách anh hùng của tướng sĩ quân đội nhà Trần.
+ Câu đầu tiên chỉ tư thế hiên ngang, bất khuất của những binh sĩ nhà Trần. Họ cầm ngọn giáo đứng hiên sang với khí thế oai phong.
“Hoành sóc giang sơn thập kỉ thu”
→ Những tráng sĩ này không quản ngại khó khăn, gian khổ họ vẫn đứng đây để bảo vệ Tổ quốc.
+ Câu thứ 2 đàng đẹp hơn khi họ đang bừng bừng khí thế chống giặc ngoại xâm.
“Tam quân tì hổ khí thôn ngưu”
→ Tam quân sức mạnh như hổ, khí thế hừng hực như trâu đây là một đội quân mạnh khó có kẻ thù nào có thể đánh bại được.
– Hai câu thơ cuối: Quan niệm về công danh và khát khao của tác giả.
“Nam nhi vị liễu công danh trái”
+ Thân làm nam nhi phải có công danh sự nghiệp phải có trách nhiệm bảo vệ đất nước, để lại tiếng thơm muôn đời.
“Tu thính nhân gian thuyết Vũ hầu”
+ Gia Cát Lượng được coi nhà một nhân tài kiệt xuất trong sử sách Trung Hoa. Tác giả tự thấy mình thua kém Gia Cát Lượng về công danh, sự nghiệp.
→ Ông cảm thấy hổ thẹn với bản thân với quê hương đất nước. Thẹn của ông là đáng quý.
III. Kết bài
Bài thơ là tấm lòng của phạm Ngũ Lão cũng là tư tưởng của những trẻ của thế hệ xưa.

Dàn ý hình ảnh người tráng sĩ trong bài thơ Tỏ lòng – Mẫu số 2

I. Mở bài.

– Vài nét về tác giả Phạm Ngũ Lão và hoàn cảnh lịch sử khi bài thơ ra đời.

– Ghi lại bài thơ.

II. Thân bài.

Bài thơ gồm bốn câu, chia làm hai ý chính, diễn đạt hùng khí một thời và nỗi lòng băn khoăn, trăn trở vì nghĩa cả của một nhân cách lớn.

1. Khí phách anh hùng của vị tướng và quân đội

    Mở đầu bài thơ bằng cụm động từ hoành sóc. Tư thế cắm ngang ngọn giáo vẽ nên nét đẹp ngang tàng, oai phong lẫm liệt của một tráng sĩ xung trận, sẵn sàng chiến đấu:

Hoành sóc giang sơn kháp kỉ thu

(Múa giáo non sông trải mấy thu)

    Người tráng sĩ ấy, vị tướng quán ấy đã chinh chiến triền miên, dãi dầu gian khó để bảo vệ giang sơn đã mấy thu rồi.

    Ta bỗng nhớ tới hình ảnh người tráng sĩ trong Chinh phụ ngâm: Múa gươm rượu tiễn chưa tàn – Chí ngang ngọn giáo cào ngàn hang beo. Hình ảnh người tráng sĩ càng đẹp hơn khi đạt trong khung canh bừng bừng khí thế tiến công cua một đội quân dũng mãnh muốn át cả trời sao (ba quân khí mạnh…)

Tam quân tì hổ khí thôn ngưu.

(Ba quân khí mạnh nuốt trôi trâu).

    Tì là loài thú lai giống cọp và beo (theo truyền thuyết), hổ là cọp. Tam quân tì hổ ý nói ba quân có sức mạnh vô địch. Khí thôn ngưu ngụ ý quân đội bừng bừng khí thế chiến đấu và chiến thắng.

    Lời thơ ước lệ, hào tráng, hình ảnh kì vĩ, toát lên khí thế ngất trời của quân đội đời Trần qua ba lần chiến thắng bọn xâm lược Mông Nguyên.

     Hai câu thơ đã phác họa nên một bức tranh hoành tráng về một thời oanh liệt với một giọng điệu thật hào hùng. Đó chính là âm hưởng vang vọng của hào khí nhà Trần.

2. Quan niệm về công danh và khát vọng của tác giả

Xem Thêm : Phân tích diễn biến tâm trạng của nhân vật Tràng (ngắn gọn, hay nhất)

Nam nhi vị liễu công danh trái

(Công danh nam tử còn vương nợ)

    Công danh là sự nghiệp và tiếng tăm. Trong thời phong kiên, kẻ làm trai rất coi trọng công danh, tức là phải lập sự nghiệp ích quốc lợi dân (công) để lưu lại tiếng thơm cho hậu thế (danh). Cho nên, công danh xem như món nợ đối với người trai:

Có trung hiếu nên đứng trong trời đất,

Không công danh thà nát với cỏ cây.

(Nguyễn Công Trứ)

   Câu thơ thể hiện ý chí và khát vọng thật cao đẹp: muốn được cống hiến cao nhất, muốn làm tròn sứ mệnh của đấng nam nhi.

Tu thính nhân gian thuyết Vũ Hầu.

(Luống thẹn tai nghe chuyện Vũ Hầu).

    Hoài bão của người trai càng cao đẹp hơn mà người đọc bắt gặp ở đây là một nhân cách lớn lao: một con người “cắp ngang ngọn giáo”, xông ra giữa trận tiền chống giặc suốt mấy thu rồi không nhớ nữa. Thế mà vẫn nghĩ mình chưa làm tròn trách nhiệm, còn nợ với non sông, đất nước; vẫn thấy “thẹn” khi nghĩ mình công danh vẫn chưa bằng được Vũ Hầu.

    Gia Cát Vũ Hầu được xem là một bậc tuyệt tri trong thời Tam Quốc, đầy tài năng thao lược, đã giúp Lưu Bị dựng nên nhà Thục Hán, công danh xếp vào bậc nhất thiên hạ. Phạm Ngũ Lão có thể tự thấy mình còn thua kém Gia Cát Lượng về công danh sự nghiệp. Cũng có thể hiểu “thẹn”là cách nói thể hiện khát vọng, hoài bão muốn sánh ngang với Vũ Hầu.

   Có lần Nguyễn Khuyến cũng đã “thẹn” khi nghĩ mình chưa có tài thơ văn và nhân cách cao bằng Đào Uyên Minh:

Nghĩ ra lại thẹn với ông Đào.

(Thu vịnh)

   Như vậy, những cái “thẹn” ấy cao đẹp và quý giá biết chừng nào!. Đó là nỗi thẹn cua một nhân cách lớn. Nỗi thẹn ấy giúp cho con người ta biết vươn tới lẽ sống cao cả hơn.

III. Kết bài.

Bài thơ thể hiện tấm lòng và ý chí của Phạm Ngũ Lão, đồng thời tiêu biểu cho tư tưởng và tình cảm của lớp người cùng thế hệ với ông, thế hệ làm nên hào khí Đông A.

Bài Văn Mẫu Vẻ Đẹp Hình Tượng Nhân Vật Trữ Tình Trong Bài Thơ Tỏ Lòng

    Thời đại nhà Trần được biết đến là một trong những thời đại hào hùng nhất trong lịch sử các triều đại phong kiến Việt Nam với chiến công ba lần đánh thắng giặc Mông – Nguyên xâm lược, làm nên hào khí Đông A vang dội một thời. Nhắc tới thời đại huy hoàng này ta không thể không nhắc đến Phạm Ngũ Lão- một danh tướng đã lập nhiều chiến công để bảo vệ non sông nước nhà, không chỉ là một danh tướng tài giỏi, một nhà quân sự lỗi lạc, ông còn là một nhà thơ có tài. ‘Tỏ lòng’ là bài thơ đặc sắc đã khắc họa được vẻ đẹp của nhân vật trữ tình là một người tráng sĩ có sức mạnh, có lí tưởng, nhân cách cao cả cùng khí thế hào hùng của thời đại.

     Phạm Ngũ Lão vốn là một võ tướng nổi tiếng dưới thời Trần, ông từng được các vua Trần rất trọng dụng không chỉ bởi tài năng mà còn bởi đức độ của ông. Bài thơ ‘Tỏ lòng’ là bài thơ tiêu biểu cho thơ văn mang hào khí Đông A, nó ra đời trong không khí quyết chiến quyết thắng của thời đại nhà Trần khi quân Mông Nguyên xâm lược nước ta. Vì vậy bài thơ mang đậm khí thế hào hùng của người anh hùng thời đại, đồng thời bộc lộ nỗi lòng, khát khao muốn đánh đuổi giặc của chính nhân vật trữ tình.

     Mở đầu bài thơ nhân vật trữ tình hiện lên với vẻ đẹp của một vị tướng tài ba hiên ngang , sừng sững hiện lên giữa không gian rộng lớn bao la của sông núi:

Xem Thêm : Những công thức hóa học của quỳ tím

“Hoành sóc giang sơn kháp kỉ thu
Nam nhi vị liễu công danh trái”

Dịch thơ:

“Múa giáo non sông trải mấy thu
Ba quân khí mạnh nuốt trôi trâu”

    “Múa giáo” trong bản dịch thơ tuy hay nhưng chưa đủ âm vang, “múa giáo” thể hiện được sự uyển chuyển, bền bỉ nhưng hành động ấy lại nhẹ nhàng uyển chuyển, còn ‘hoành sóc’ là hành động cứng rắn, mạnh mẽ gợi sự hiên ngang, vững trãi; bởi vậy bản dịch tuy sát phiên âm nhưng chưa thể hiện rõ khí thế hào hùng của thời đại.

     Tác giả đã khắc họa nhân vật trữ tình là người anh hùng trong không gian dài rộng của đất nước, nó trải dài tới “mấy thu”. Trong câu thơ của Phạm Ngũ Lão đã khắc họa lên hình ảnh của vị anh hùng cầm ngang cây giáo mà trấn giữ non sông , tư thế ấy còn được đặt trong không gian rộng lớn, thời gian như vô tận nên hình ảnh người tráng sĩ dường như kì vĩ hơn, lớn lao hơn. Câu thơ còn ngợi ca sự kiên trì bền bỉ dẻo dai của người của người tráng sĩ. Người tráng sĩ đã cầm ngang ngọn giáo với tư thế vững trãi qua nhiều năm cho thấy sự bền bỉ trong chiến đấu cũng như lòng yêu nước, ý chí quyết tâm bảo vệ biên cương bờ cõi khỏi sự xâm lược của giặc ngoại xâm.

     Hình ảnh quân đội nhà Trần được thể hiện rõ qua từ “ba quân” để chỉ quân đội nhà Trần đồng thời còn tượng trưng cho sức mạnh của đội quân, một đội quân có khí thế “khí thôn ngưu” – nuốt trôi trâu hay át cả sao ngưu trên trời. Câu thơ không miêu tả cụ thể sức mạnh ấy mà thiên về gợi sức mạnh, khí thế, hào khí của cả ba quân và khí thế này còn được ví như “tì hổ” chính là sánh ngang hổ báo hay cũng có thể khí thế ngùn ngụt bốc lên trời cao át cả sao Ngưu. Ở đây tác giả sử dụng nghệ thuật so sánh vừa thể hiện được sức mạnh của cả ba quân vừa khái quát được sức mạnh tinh thần của đội quân mang hào khí Đông A.

     Như vậy hình ảnh của nhân vật trữ tình trở nên chói lọi trước ba quân, ba quân càng mạnh mẽ hào hùng trước tư thế mạnh mẽ hào hùng của cá nhân. Đó là sự kết hợp tuyệt vời giữa cá nhân với cộng đồng cũng là sản phẩm của hào khí Đông A. Như vậy hai câu thơ với âm hưởng hào hùng, giọng thơ chắc khỏe,nghệ thuật gợi hơn tả và hình ảnh mang tầm vóc sử thi đã khắc họa rõ nét hình ảnh của nhân vật trữ tình là một vị tướng tài ba hiên ngang giữa khí thế hào hùng của thời đại.

     Nếu như hai câu thơ đầu là hình ảnh nhân vật trữ tình là người tráng sĩ thời Trần oai phong, dũng mãnh thì đến câu thơ thứ ba nhịp thơ như chậm lại nhường chỗ cho hình ảnh của một vị tướng với nỗi lòng muốn đánh đuổi giặc ngoại xâm, đó cũng là cái chí cái tâm của người anh hùng:

“Nam nhi vị liễu công danh trái
Tu thính nhân gian thuyết Vũ hầu”.

Dịch thơ

(Công danh nam tử còn vương nợ
Luống thẹn tai nghe chuyện Vũ hầu)

     Theo quan niệm của Nho giáo người con trai khi sinh ra phải có chí lập công danh, sự nghiệp để lại tiếng thơm cho muôn đời. Công danh đó được coi như món nợ đời phải trả và đây là một quan niệm sống tích cực nó vừa mang tư tưởng trung đại vừa mang tinh thần dân tộc mà ở đó có sự thống nhất giữa công danh của cá nhân với công danh của đất nước, dân tộc là sự sự nghiệp lớn lao cứu dân cứu nước.

     Quan niệm này cổ vũ cho con người từ bỏ những thói hư tật xấu để được cùng trời đất lưu truyền. Người con trai khi chưa trả xong món nợ công danh sẽ mang tâm trạng day dứt băn khoăn. Từ “nợ” được hiểu là trách nhiệm với vua với nước với triều đình với dân tộc, nó mang ý nói rằng kẻ làm trai nhất định phải lập công danh, phải có trách nhiệm bảo vệ nền độc lập, là trong hoàn cảnh đất nước đang có giặc ngoại xâm. Câu thơ đã thôi thúc con người phải có trách nhiệm, nghĩa vụ đối với đất nước. Đây không phải ý riêng của nhà thơ mà là tư tưởng của thời đại phong kiến lúc bấy giờ, nhờ đó mà đã làm nên khí thế hào hùng của dân tộc.

     Đặc biệt cái tâm của nhân vật trữ tình được thể hiện rõ qua từ “thẹn”, ông thẹn khi nghe người đời kể chuyện Vũ hầu. Như vậy có thể thấy Phạm Ngũ Lão là người tài giỏi, có công lớn nhưng ông vẫn “thẹn” chứng tỏ ông tấm lòng của vị tướng tài hết lòng vì dân vì nước. Quan niệm này ta cũng có thể thấy được qua ý thơ của Nguyễn Công Trứ:

Chí làm trai Nam, Bắc, Tây, Đông

Cho phỉ sức vẫy vùng trong bốn bể”

    Có thể thấy hai vị quan ở hai thời đại khác nhau,bối cảnh khác nhau nhưng đối với người làm trai thì cái “chí” luôn luôn được coi trọng nhất là trong hoàn cảnh đất nước có chiến tranh.

      Như vậy bài thơ với những hình ảnh hùng tráng thích hợp với việc thể hiện khí thế hào hùng của thời đại, chí hướng và lòng quyết tâm của người anh hùng cùng với thể thơ thất ngôn tứ tuyệt Đường luật ngắn gọn, giọng thơ hùng tráng, mạnh mẽ, hàm súc với bút pháp gợi điểm xuyết một vài chi tiết có sức gợi hình, gợi cảm lớn đã góp phần thể hiện lí tưởng cao cả của vị danh tướng Phạm Ngũ Lão-một vị tướng tài ba với tài năng và tấm lòng hết mình vì dân vì nước đồng thời khắc ghi dấu ấn về một thời kỳ lịch sử đáng tự hào của dân tộc và thể hiện cả vẻ đẹp của nhân vật trữ tình với khí thế hiên ngang bất khuất cũng như vẻ đẹp của cả con người nhà Trần.

     Bài thơ kết thúc nhưng vẻ đẹp của nhân vật trữ tình và khí thế Đông A hào hùng vẫn còn mãi trong trái tim người đọc. Từ đó giúp cho thế hệ trẻ ngày nay hiểu thêm về lịch sử vàng son của đất nước và tích cực phấn đấu học tập rèn luyện phục vụ nước nhà.

—/—

Như vậy, Top lời giải đã vừa cung cấp những dàn ý cơ bản cũng như một số bài văn mẫu hay phân tích hình ảnh người tráng sĩ trong bài thơ Tỏ lòng để các em tham khảo và có thể tự viết được một bài văn mẫu hoàn chỉnh. Chúc các em học tốt môn Ngữ Văn !